Dus lea riekti gáibidit beassat lohkat almmolaš dokumeanttaid, journálaid ja dan lágan registariid. Buot áššebáhpárat gielddas leat almmolačča jus ii leat dahkkon sierra mearrádus mii vuođđuda láhkii. Vaikke muhtun dokumeanta lea váldon eret almmolašvuođas, de galgá gielda árvvoštallat ahte galgá go almmuhit dokumeantta ollásit dahje osiid (merinnsyn). Okta dokumeanta ii leat dušše diehtu bábirhámis, muhto prinsihpas buot lágan vurkejuvvon dieđut. Dus lea goittotge dušše geahččanvuoigatvuohta dihtorvuorkkáin jus diehtu lea álkit gávdnamis.
Don sáhtát gildojuvvot geahččamis siskkáldas dokumeanttaid, muhto vuođđonjuolggadus lea ahte dus lea lohkanvuoigatvuohta:

• Áššelistu dahje áššebáhpárat gielddastivrii dahje eará gielddalaš álbmotválljejuvvon orgánii
• Dokumeanttat mat leat mannamin/boahtimin gieldda dárkkistanlávdegoddái/gottis, váiddalávdegoddái/gottis dahje gieldda revišuvdnii
• Dokumeanttat mat leat boahtime/mannáme suohkana hálddahussii/hálddahusas main lea iešheanalis mearridanváldit dan áššái masa dokumeanta gullá

Jus gáibidat beassat lohkat áššebáhpáriid, ferte gáibádus leat dihto áššái, dahje muhtun muddui dihtolágan  áššiide guoskat.

Gielda sáhttá bivdit mávssu čáliheamis, máŋgemis ja sáddemis jus lea badjel 100 siiddu ovtta áššis. Dalle sáhttá gáibádus leat ovtta kruvnnu juohke siiddu ovddas mii lea badjel 100 siiddu ja olles sáddengolu. Alladáse báhpáriin lea sierra njuolggadusat.

Offentlegforskrifta
Offentleglova
Arkivlova

Almmolaš boastajournála lea almmolaš orgána listu gos oainnát boasttaid mat leat boahtán ja mannan. Das gávnnat ášši bajilčállaga ja dokumeantta, ja sáddejeaddji dahje vuostáiváldi dokumeanttain. Go leat gávdnan dokumeantta maid háliidat diŋgot, sáhtát lohkangáibádusa buktit čálalaččat dahje njálmmálaččat. Gielddas lea maid geatnegasvuohta veahkehit du dokumeanttaid ohcamis arkiivavuogádagas.

Lohkangáibádus galgá meannuduvvot nu jođánit go vejolaš. Dat mearkkaša seamma beaivve dahje 1-3 bargobeaivve sisa. Jus it leat ožžon vástádusa ovdal go 5 bargobeaivvi leat gollan dan rájes go gielda lea ožžon dus gáibádusa, mearkkaša ahte du gáibádus lea hilgojuvvon.

Jus lohkangáibádus hilgojuvvo, de galgá gielda čujuhit dan mearrádussii mii lea vuođđun hilgumii. Gielda galgá maid dieđihit váidinvejolašvuođa birra ja váidináigemeari birra. Fylkkamánnii lea váiddainstánsa, muhto váidda sáddejuvvo gildii. Dus lea maid váidinriekti jus it leat ožžon vástádusa viđa beaivvi sisa dan rájes go gielda lea ožžon gáibádusa. Dat rehkenasto dalle hilgumin.

Váidda galgá mearriduvvot nu jođánit go vejolaš. Váiddameannudeami oktavuođas sáhttá Fylkkamánni maiddái mearridit ahte dokumeanta galgá almmuhuvvot ollásit dahje osiid das  (merinnsyn), njuolggadusaid vuođul.